Posiadając największą na rynku średnią liczbę farmaceutów na aptekę – którym niebawem ustawa znacznie rozszerzy kompetencje – jako Gemini Polska musieliśmy w szybkim trybie dokonać cyfrowej transformacji. Wdrażanie opieki farmaceutycznej i przekucie jej na nowe usługi, a co za tym idzie, finalną korzyść dla pacjenta, nie byłoby bowiem możliwe bez udziału nowoczesnych technologii i bezpiecznego przetwarzania danych. Program transformacyjny – mający swe korzenie w strategii biznesowej, ale związany także z silnym wzrostem popytu w kanale online i offline – zdefiniowaliśmy na początku 2019 roku. Niedawno zakończyliśmy jego pierwszy etap.
Dwa lata temu, na początku naszej drogi transformacyjnej, firma miała stosunkowo niską dojrzałość IT. Z jednej strony, było to sporą zaletą, ponieważ nie mając wielu systemów legacy czy też konkretnych przyzwyczajeń operacyjnych, mogliśmy od razu planować wdrożenie docelowych narzędzi, korzystając z takich zdobyczy technologicznych, jak cloud computing czy zwinne metodyki prowadzenia projektów. Pozwoliło nam to od razu osiągnąć duże tempo transformacyjne. Z drugiej strony, pewnym problemem było to, iż przy wdrażaniu innowacyjnych technologii musieliśmy jednocześnie nadganiać najprostsze kwestie, które miały już za sobą inne, podobne nam podmioty, na rynku. Wśród nich był choćby dostęp do niezawodnego internetu w aptekach czy kwestia backupu danych.
Organizacja otwarta na zmiany
Budowanie od zera ma zarówno plusy, jak i minusy. Z perspektywy czasu uważam, że tych pierwszych jest więcej. Nie mielibyśmy szans na tak szybką transformację, gdyby nie fakt, iż nie musieliśmy odzwyczajać się od pewnych nawyków, aby nabrać nowych. To była przysłowiowa tabula rasa, na której zaczęliśmy „drukować” nowe rozwiązania i nowe metodyki. W moim przekonaniu lepiej jest zatem budować od zera niż burzyć to, co zastane. Choć – jak wiadomo – nie ma jednego złotego środka na skuteczne przeprowadzenie cyfryzacji.
Każda firma jest w innym miejscu transformacji, ma inną kulturę organizacyjną i inne doświadczenia. Nam udało się przejść ten proces bezboleśnie, mając poczucie, iż działamy w wyjątkowym momencie. Nasza organizacja była bowiem otwarta na zamiany, za czym stała odwaga cyfrowa po stronie zarządu, a także konkretny kapitał. Ponadto, będąc w fazie wzrostu, nie musieliśmy – jak to czasami bywa przy transformacji – pozbywać się pracowników, a cały zespół był mocno zmotywowany.
Pacjenci często nie są świadomi, że przyjmują jednocześnie ten sam lek, który występuje na rynku pod różnymi nazwami handlowymi. Tego typu zagrożenia są w stanie wychwycić nowoczesne systemy IT. Wirtualny lub rzeczywisty farmaceuta dostępny ze smartfona może wychwycić sytuacje, w których ostrzega np. że należy skonsultować się z lekarzem, bo leki użyte jednocześnie wchodzą w niebezpieczną interakcję. Nasza aplikacja może też pilnować, aby terapia była zgodna ze wskazaniami, np. przypomina o zażywaniu leków czy też ułatwić kontakt z farmaceutą.
Oczywiście musieliśmy też zmierzyć się z pewnymi wyzwaniami. Oprócz wspomnianego już szybkiego tempa wprowadzanych zmian i zderzenia wdrażanych podstaw z innowacjami, nowe technologie adoptowaliśmy w dużej mierze nowym zespołem IT, którego członkowie z marszu musieli wchodzić w tryb transformacyjny. Z kolei wybuch pandemii – który dla wielu firm okazał się dużym wyzwaniem – przyjęliśmy z względnym spokojem. Miesiąc wcześniej, w lutym 2020 roku, zakończyliśmy bowiem migrację całego środowiska pracy do Office 365. Moment był więc idealny, a sama pandemia nam nie przeszkodziła. Raczej utwierdziła nas w przekonaniu, że cyfryzacja to właściwy kierunek.
Hybrydowy multicloud i podejście Best of breed
Transformując się Gemini Polska dość mocno zadomowiła się w chmurach, podążając za trendami które coraz mocniej upowszechniają się również w sektorze publicznym czy bankowym. Nowe projekty, które powstały w czasie ostatnich 2 lat – jak np. system e-commerce z całym ekosystemem – zostały zbudowane w Amazon Web Services. Platformę tę wybraliśmy z przeznaczeniem do systemów webowych i e-commerce. Z kolei system Business Intelligence – który rozwijaliśmy równolegle do e-commerce, a także inne rozwiązania z zakresu analizy danych – wdrożyliśmy w środowisku Microsoft Azure.
Jednocześnie, w ramach przyjętej strategii dywersyfikacji, rozbudowaliśmy także środowisko on-premise umieszczając w nim logistyczny system WMS (odpowiednio zabezpieczony i sklastrowany), który w naszym przekonaniu nie do końca nadaje się do chmury. Postawiliśmy więc na hybrydowy multicloud. Zrobiliśmy to chcąc wyrobić sobie zdanie na temat poszczególnych środowisk, ale także wykorzystać podejście Best of breed.
Innowacyjna aplikacja mobilna do obsługi e-recepty
Odpowiadając na przygotowaną przez administrację państwową infrastrukturę pod e-receptę stworzyliśmy też innowacyjny mechanizm rezerwacji leków z elektronicznych recept, który zadbał o to, co jest dla naszej spółki niezwykle istotne – bezpieczeństwo, doświadczenia użytkowników i convenience, szczególnie w dobie pandemii. Nasza aplikacja daje użytkownikowi możliwość sprawdzenia w wygodny sposób tego, co jest na e-recepcie, w których aptekach Gemini są dane leki i ile one kosztują. Dzięki aplikacji można je również zarezerwować z poziomu smartfona. Ponadto pacjent nie musi wpisywać „z palca” nazw leków, które często są trudne, mają różne dawki itd. Nie ma tu miejsca na pomyłkę, bo leki są sczytywane za pośrednictwem systemu apteki bezpośrednio z e-recepty przy zachowaniu wszelkich standardów ochrony i bezpieczeństwa przetwarzania danych.
Każda firma jest w innym miejscu transformacji, ma inną kulturę organizacyjną i inne doświadczenia. Nam udało się przejść ten proces bezboleśnie, mając poczucie, iż działamy w wyjątkowym momencie. Nasza organizacja była otwarta na zamiany, za czym stała odwaga cyfrowa po stronie zarządu, a także konkretny kapitał. Ponadto, będąc w fazie wzrostu, nie musieliśmy – jak to czasami bywa przy transformacji – pozbywać się pracowników, a cały zespół był mocno zmotywowany.
Z badań wynika, że tylko 30% pacjentów rzeczywiście doprowadza do końca przepisaną im terapię lekową, a więc większość z nas nie stosuje się w pełni do zaleceń lekarskich. Generuje to kolejne koszty dla systemu i doprowadza do marnotrawienia środków publicznych przeznaczonych np. na leki refundowane. Do tego dochodzi jeszcze zjawisko niebezpiecznych interakcji między lekami czy też możliwość przedawkowania określonej substancji czynnej. Pacjenci często nie są świadomi, że przyjmują jednocześnie ten sam lek, który występuje na rynku pod różnymi nazwami handlowymi. Tego typu zagrożenia są w stanie wychwycić nowoczesne systemy IT. Wirtualny lub rzeczywisty farmaceuta dostępny ze smartfona może wychwycić sytuacje, w których ostrzega np. że należy skonsultować się z lekarzem, bo leki użyte jednocześnie wchodzą w niebezpieczną interakcję. Aplikacja może też pilnować, aby terapia była zgodna ze wskazaniami, np. przypomina o zażywaniu leków czy też ułatwić kontakt z farmaceutą.
Strategia rozwoju IT przyszłość
Przyszłość to poszerzenie ekosystemu opieki farmaceutycznej i wpleceniu do niego takich urządzeń, jak np. ciśnieniomierze, pompy insulinowe, czy zegarki mierzące tętno. Dane z nich dzięki przystosowanej do tego aplikacji na smartfonach mogłyby być pomocne przy wizytach lekarskich. Tego typu rozwiązania, czy choćby elektroniczna opaska monitorująca, to przyszłość i szansa na lepszą opiekę medyczną. Oczywiście przy odpowiednim zaimplementowaniu kwestii ochrony i bezpiecznego przetwarzania danych tak, aby zapewnić pełne bezpieczeństwo i zaufanie pacjentów. Częściowe regulacje już są, choćby RODO bardzo dobrze definiuje ich kontekst prawny, ale wciąż niewiele jest praktycznych wdrożeń w sektorze ochrony zdrowia.
Odpowiadając na przygotowaną przez administrację państwową infrastrukturę pod e-receptę stworzyliśmy też innowacyjny mechanizm rezerwacji leków z elektronicznych recept, który zadbał o to, co jest dla naszej spółki niezwykle istotne – bezpieczeństwo, doświadczenia użytkowników i convenience, szczególnie w dobie pandemii. Nasza aplikacja daje użytkownikowi możliwość sprawdzenia w wygodny sposób tego, co jest na e-recepcie, w których aptekach Gemini są dane leki i ile one kosztują. Dzięki aplikacji można je również zarezerwować z poziomu smartfona.
Kwestie prawne są obecnie największą barierą tak widzianego e-zdrowia. Stworzenie przez państwo infrastruktury oraz ram technologiczno-prawnych przy jednoczesnym włączeniu do działania innowacyjnych firm z sektora prywatnego – posiadających ciekawe pomysły, ale także kapitał, który można by wykorzystać w odpowiednio skonstruowanym modelu – powinno przynieść sprawną i skuteczną opiekę medyczną i farmaceutyczną. Z zastrzeżeniem oczywiście nienegocjowanego punktu, że nadrzędnym interesem zawsze jest interes pacjenta.
W Gemini chcemy też zwiększyć rolę farmaceutów – ludzi nie tylko po wieloletnich studiach medycznych, ekspertów od farmakoterapii, ale także wykonawców zawodu wysokiego zaufania społecznego, których sprowadza się obecnie do sprzedawania leków. A tego nie da się zrobić bez odpowiedniego wsparcia cyfrowego. Dlatego też nadal stawiać będziemy na rozwój innowacyjnych technologii.
Cyfrowa transformacja to nieustający rozwój
Przed nami dalsza praca nad stworzeniem jeszcze lepszego, praktycznego ekosystemu, który pozwoli na przetwarzanie danych na potrzeby opieki farmaceutycznej tak, aby pacjent mógł się nimi dzielić mając absolutne przekonanie, że są one przetwarzane bezpiecznie i transparentnie. Robimy to także po to, abyśmy mogli lepiej współpracować z innymi podmiotami na rynku zdrowia. Dotyczy to nie tylko ministerstwa, ale także przychodni czy laboratoriów. Będziemy także dalej wzmacniać dostępność lekową. Technologia ma nam nieustająco pomagać w utrzymaniu możliwie najszerszego asortymentu w kanałach online i offline (tzw. szerokość i głębokość oferty farmaceutycznej). Z kolei, aby być wciąż konkurencyjnym cenowo, musimy nieustannie optymalizować nasze procesy wewnętrzne. Dlatego też będziemy rozwijać system BI i analizę danych, aby odkrywać wszelkie nieoptymalności – czy to w asortymencie, stanach magazynowych czy też wspierając naszą pozycję negocjacyjną wobec producentów.
Przeprowadzając w Gemini strategiczną transformację nadgoniliśmy większość zapóźnień oraz stworzyliśmy solidne podstawy technologiczne i kompetencyjne. Mamy jednak świadomość, że jest to tak naprawdę zaledwie początek cyfrowej drogi. Dopiero teraz jest bowiem czas na to, aby zacząć korzystać z wdrożonych rozwiązań w taki sposób, aby wyznaczały one nowe trendy w farmacji. A także budować innowacyjne rozwiązana, które będą zorientowane na jakościową opiekę farmaceutyczną i końcowe zadowolenie pacjenta.
Patryk Dolewa, CIO Gemini Polska
